Bí ẩn sâm Ngọc Linh

Một bí ẩn trên đỉnh núi Ngọc Linh của tỉnh Kon Tum mới được công bố. Đó là cả một rừng sâm quý Ngọc Linh 140 ha được ươm trồng “bí mật” trong suốt 13 năm qua hoàn toàn trong điều kiện tự nhiên giữa rừng già nguyên sinh.

Trong rừng sâm.   

Nhiều nghiên cứu trong nước và quốc tế đã chứng minh: Sâm Ngọc Linh của Việt Nam là loại dược liệu có nhiều tác dụng đặc biệt, kể cả phòng chống ung thư và một số tác dụng khác mà ngay cả loài sâm Triều Tiên cũng không có được. Chỉ có điều, sâm Ngọc Linh tự nhiên đã bị khai thác cạn kiệt và gần như tuyệt chủng từ nhiều năm qua. Việc công bố vườn sâm bí mật hơn 100 ha vì thế đã bước đầu hiện thực hóa chiến lược đưa loài dược liệu quý này thành loài cây xóa đói giảm nghèo, thậm chí làm giàu cho nhiều bản làng tại Tây nguyên.

Băng rừng, vượt dốc… Mất 4 giờ đồng hồ đi bộ mới lên đến gần đỉnh núi Ngọc Linh ở độ cao hơn 2.000 mét so với mực nước biển, là nơi 140 ha sâm Ngọc Linh đã được trồng và “giấu kỹ” hơn chục năm. Mỗi ha cho sản lượng ít nhất 1 tấn sâm, theo giá thị trường hiện nay có thể thu về 50 tỷ đồng. 140 ha sâm Ngọc Linh là tài sản vô cùng lớn, nhưng để có được nó, chủ vườn cũng đã phải bỏ lượng công sức và tiền của khổng lồ bắt đầu từ việc mua sâm tự nhiên về làm giống.           

Ông Trần Hoàn, Chủ tịch HĐQT-TGĐ Công ty CP sâm Ngọc Linh Kon Tum cho biết: “Có thời điểm chúng tôi phải mua đến 50 triệu đồng/kg sâm, trong khi tỉ lệ sống của nó chỉ đạt từ 30-40%. Hàng chục năm nay, chúng tôi đã rải người đi khắp các xã thuộc địa bàn có sâm. Khi dân kiếm được thì chúng tôi thu mua rồi lại mang lên rừng”.      

Hơn 100 lao động người đồng bào Xê Đăng là lực lượng thường trực trên núi chăm sóc và bảo vệ vườn sâm. Có sự tham gia của đồng bào, 140 ha sâm Ngọc Linh chưa một lần mất trộm dù giá sâm tươi lên tới hàng chục triệu đồng/kg. Ngược lại, người dân cũng thu được lợi ích từ vườn sâm.

Anh A Biên, xã Tê Xăng, huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum nói: “Trước mình chỉ vào rừng phát rẫy, làm nương, không đủ sống, còn bây giờ làm ở vườn sâm có thu nhập 3 triệu đồng/tháng, được nuôi cơm, cấp quần áo và đồ dùng nên đời sống khá hơn trước, không còn đi chặt rừng làm rẫy nữa”.  

Bên trái là sâm thật.

Khu rừng quanh vườn sâm đang được người dân vốn quen với phát nương, làm rẫy bảo vệ triệt để. Họ đã ý thức: Chỉ khi giữ được rừng già thì sâm mới phát triển được, và như thế họ mới có thu nhập và cuộc sống tốt. Đây cũng là mô hình mà tỉnh Kon Tum đang hướng tới nhằm xóa đói, giảm nghèo, thậm chí làm giàu bền vững.         

Ông Đào Xuân Quý, Phó Bí thư Tỉnh ủy Kon Tum: “Cứ phát rẫy làm rừng thì đời sống người dân không khá được, phải khuyến khích người dân cùng với doanh nghiệp làm, chứ để mình doanh nghiệp làm cũng không được. Phải có sự hợp tác đồng bộ giữa doanh nghiệp và người dân. Nói cụ thể hơn là chia hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp”.          

Với việc công bố vườn sâm 140 ha, bài toán về giống - khó khăn lớn nhất trong chiến lược nhân rộng loài dược liệu quý này đã được giải quyết. Riêng trong năm nay, vườn sâm Ngọc Linh 140 ha sẽ cung cấp 1 triệu cây giống, tương đương với 20 ha trồng mới.   

Cũng theo ông Trần Hoàn, Chủ tịch HĐQT-TGĐ Công ty CP sâm Ngọc Linh Kon Tum: “Chúng tôi sẽ cung cấp giống cho bà con và hàng tháng cũng sẽ phải lo hết, đảm bảo cuộc sống cho họ. Rồi phải giám sát, tuyên truyền. Khi quy hoạch, mình cũng sẽ có cam kết ăn chia với bà con về sản phẩm”.        

Chính phủ cũng đã có chủ trương đưa sâm Ngọc Linh thành 3 sản phẩm dược liệu quốc gia. Tuy nhiên, chỉ khi vườn sâm “bí mật” 140 ha được công bố, thì hướng phát triển bền vững cho người dân địa phương thông qua loài dược liệu này mới trở nên thực sự khả thi. Dự kiến, sâm Ngọc Linh sẽ được cung cấp ra thị trường từ cuối năm nay.

Tác giả : Kon Tum

Vùng sâm Ngọc Linh lớn nhất thế giới

Kỳ I: Sâm giữa đại ngàn

TP - Gần 20 năm qua hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam đầu tư hàng chục tỷ đồng để duy trì nguồn gien quý hiếm sâm Ngọc Linh song chỉ được 5-7ha. Vậy mà, một doanh nghiệp trẻ ở Kon Tum vừa hé lộ từ 13 năm qua anh đã âm thầm phát triển vùng sâm hơn 100 ha.

Trần Hoàn và Trần Hảo (cầm máy) giữa vùng sâm 100 ha.

 

Giữa rừng già

Ngày 14 và 15-5, Công ty cổ phần sâm Ngọc Linh Kon Tum “mở cửa” công bố với lãnh đạo tỉnh và báo chí về vùng sâm Ngọc Linh. 5 giờ sáng, chúng tôi nhằm hướng Đăk Tô-Tu Mơ Rông. Trên đường đi, Thiếu tướng Lê Duy Hải-Giám đốc Công an Kon Tum vẫn bán tín bán nghi: Tôi nghe Hoàn (Trần Hoàn-Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Cty CP Sâm Ngọc Linh) bảo trồng hơn 100 ha, song chưa tin. Phải xem tận mắt đã.

9 giờ 30 sáng những chiếc Land Cruiser hai cầu hết chỗ lăn bánh phải đi bộ leo núi. Đeo vào loại giày đặc chủng leo núi. Hành lý đã có những người dân địa phương khuân vác giúp. Mỗi người được phát một chiếc gậy. Nghe tin có chuyến đi này, tôi đã luyện đi bộ, chạy bộ cả tuần, cộng với lần leo lên Chùa Đồng Yên Tử cuối năm ngoái làm vốn. Nhưng những bước chân chỉ hăng hái được gần hai giờ leo núi là rã rời.

Gần 4 giờ trèo đèo lội dốc, qua hai lớp rào bảo vệ, cuối cùng chúng tôi cũng đến được đại bản doanh của những người trồng sâm Ngọc Linh ở độ cao 2.000m gần như quanh năm mây phủ.

Giữa đại ngàn, không gian tĩnh mịch, trong lành. Cây rừng cao chon von ngút tầm mắt che kín bầu trời để không quá 20% ánh sáng lọt xuống. Hầu hết cây rừng có rêu, tảo, dương xỉ đeo bám ký sinh. Những phiến đá kín rêu. Muông thú cũng hiếm loài sống được ở khu rừng già giá lạnh thế này ngoài chuột, chồn, hoẵng.

Lần đầu tiên tôi nhìn thấy những cây chè rừng thân to bằng đầu người, thẳng tắp, cao cả chục mét dễ đến mấy trăm năm tuổi. Dân địa phương quanh năm dùng nguồn chè tự nhiên này làm nước giải khát. Sâm Ngọc Linh có lẽ là loài thực sinh mỏng manh nhất của đại ngàn bởi mỗi năm chỉ mọc lên một cành lá vào mùa xuân đến cuối hạ đầu thu lụi tàn, ngủ đông mãi đến đầu xuân sau mới nhú mầm.

Nói là củ sâm, song thực chất là đốt của cây sâm Ngọc Linh, mỗi cây sâm chỉ ra một đốt, một năm, thân nằm trên mặt đất được lá rừng rụng xuống phủ kín nên gọi là củ.

Sâm Ngọc Linh ở Tu Mơ Rông (Kon Tum).

Ngăn chim, diệt chuột, hót mùn nuôi sâm

Trần Hoàn sinh năm 1975 quê miền chiêm trũng Hà Nam, mới vào Tây Nguyên lập nghiệp từ năm 1994-1995. Năm 1997 khi làm gỗ thông ở xã Đăk Choong-Đăk Glei, Kon Tum, nghe người dân nói dùng sâm Ngọc Linh rất tốt anh mua vài tạ sâm tươi mang về phơi khô để gia đình dùng thử, riêng phần ngọn đốt sâm Hoàn bẻ ra giâm xuống đất. Sau một thời gian anh thấy chúng đâm rễ, nảy mầm.

Sâm Ngọc Linh bắt đầu khan hiếm dần, giá lên cả triệu đồng. Nghĩ đến một ngày cạn kiệt nguồn sâm tự nhiên, trong khi giá trị của sâm Ngọc Linh - qua tài liệu các nhà khoa học công bố - cực kỳ quý, Hoàn nảy sinh ý tưởng trồng sâm Ngọc Linh.

Từ năm 1998 hai anh em Trần Hoàn, Trần Hảo ( sinh năm 1976) gom góp vốn liếng trồng sâm Ngọc Linh ở xã Đăk Choong, Đăk Glei. Vừa trồng khảo nghiệm và cho người tìm kiếm vùng đất có thể thích hợp với sinh trưởng của cây sâm, vừa đọc tài liệu khoa học. Không chỉ trồng sâm Ngọc Linh tại Kon Tum, Hoàn còn đưa cây sâm sang vùng núi cao Đà Lạt trồng thử.

Kết quả không như mong đợi, cây có sinh trưởng song các thành phần saponin trong củ sâm chỉ bằng ¼ so với sâm trồng ở Ngọc Linh. Năm 2003 sau khi khảo sát và thử nghiệm trồng sâm ở nhiều vùng , anh em Hoàn quyết định chọn Tê Xăng-Tu Mơ Rông làm điểm trồng sâm Ngọc Linh mặc dù đường sá đi lại rất gian nan cách trở.

Toàn bộ vùng sâm trồng ở Đăk Choong và những nơi khác được di thực về đây. Trần Hảo lên Đà Lạt mời Tiến sĩ Dương Tấn Nhựt - chuyên gia hàng đầu về lai tạo các giống hoa, nay là Viện phó Viện Sinh học Tây Nguyên, nghiên cứu nhân giống sâm Ngọc Linh bằng biện pháp nuôi cấy mô.

Các anh đã nhân giống nuôi cấy mô thành công đưa về Tu Mơ Rông trồng từ năm 2008. Qua 4 năm thử nghiệm, ban đầu sâm nuôi cấy mô phát triển tốt, nhưng sau đó, cây không tăng trưởng bình thường như sâm trồng hạt hoặc giâm củ.

Để trồng được vùng sâm cả trăm ha, Trần Hoàn cho biết anh đã đầu tư vào đây không biết bao nhiêu sức người sức của. Ban đầu Hoàn mua toàn bộ củ sâm tươi do dân thu hái tự nhiên trong rừng về cắt ra giâm xuống. Tỷ lệ sống 20-30%. Mỗi ha sâm trồng từ 50.000 đến 55.000 gốc, mỗi cân sâm Ngọc Linh dăm bảy năm trước mua có lúc lên đến 50-60 triệu đồng, số tiền bỏ ra rất lớn. Song song với việc lấy giống từ chính những củ sâm, Hoàn cho người xuống tận vùng sâm Quảng Nam thu mua hạt.

Dần dần những cây sâm anh trồng cũng phát triển, cho hoa. Hoàn mừng hét lớn. Những hạt sâm vừa chín đỏ thì bỗng dưng một ngày chúng biến mất. Kỳ công quan sát các anh phát hiện thủ phạm là chim rừng. Bây giờ hàng vạn hoa sâm bé tí, mong manh khi chuyển màu từ xanh sang vàng, đỏ sẽ được người trồng dùng bao ni lông bao bọc cẩn thận để lấy hạt làm giống. Loài chuột cũng rất nghiện củ sâm, song công nhân đã khống chế được chúng.

Những luống sâm giống thẳng tắp, dày đặc đang sẵn sàng cho vụ trồng mới sắp tới. Anh Hồng –một người quản lý trực tiếp kể: Sâm Ngọc Linh được trồng hoàn toàn dựa vào tự nhiên, không có tác động khoa học kỹ thuật bên ngoài.

Rừng già, độ ẩm cao, thảm thực bì rất dày. Người trồng phát dọn cây con, đào chặt gốc rễ cây, dọn sạch mặt đất, xẻ luống dọc theo sườn núi rồi bóc lớp mùn phủ lên từng luống một để tăng độ phì nhiêu cho đất. Những chỗ độ mùn thấp, công nhân phải leo tít lên đỉnh núi, nơi rừng bằng phẳng hót mùn từ lớp lá cây, gỗ mục mang về, cả ngày mỗi nhân công chỉ được ba bốn bao mùn.

Người trồng sâm sợ nhất là mưa bão khiến đất sạt lở, cây rừng gãy đổ. Một khoảng trời hé ra là lập tức các loại lưới chắn nắng phải giăng lên hạn chế ánh sáng mặt trời chiếu vào thân cây sâm. Cành lá mỏng mảnh, thân nước của sâm Ngọc Linh không chịu nổi ánh nắng quá vài chục phút mỗi ngày.

Trần Hoàn cho rằng đây cũng là sự khác biệt giữa cây sâm Ngọc Linh thật với những thứ củ giả sâm Ngọc Linh. Có một loài củ rất giống củ sâm Ngọc Linh, khác chăng lá chĩa 7 cánh, song đối với những người làm giả, từ 5 lá tạo thành 7 hoặc ngược lại không phải việc khó.

Khi lá non mới ra, họ cắt bớt hai cánh, chỉ để lại 5 lá là thành sâm Ngọc Linh dỏm. Loại cây này rất mạnh, mang xuống đồng bằng vẫn sống được, để trong phòng tắm cây lá vẫn xanh, còn sâm Ngọc Linh mang về nhà là lá héo ngay, không sống được.

Sâm Ngọc Linh có tên khoa học là: Panax vietnamensis, còn gọi là sâm Việt Nam, sâm Khu Năm (sâm K5), sâm trúc (sâm đốt trúc, trúc tiết nhân sâm), người Xê Đăng gọi thuốc giấu, là loại sâm quý được tìm thấy tại Kon Tum năm 1973, mọc tập trung quanh đỉnh Ngọc Linh (cao 2.598 m) thuộc 9 xã của 3 huyện: Đăk Glei, Tu Mơ Rông tỉnh Kon Tum và huyện Trà My tỉnh Quảng Nam. Trên độ cao 1.500 đến 2.100m, sâm Ngọc Linh mọc dày thành đám dưới tán rừng dọc theo các suối ẩm trên đất nhiều mùn. Sâm Ngọc Linh cũng là loại nhân sâm thứ 20 được tìm thấy trên thế giới. Hợp chất hóa học đa dạng và tác dụng thực tiễn đối với sức khỏe của con người khiến sâm Ngọc Linh hiện nay được bán trên thị trường với giá ngày càng cao, thậm chí cao hơn sâm Triều Tiên.

Huỳnh Kiên-Theo Tiền Phong

Sâm Ngọc Linh và kỹ nghệ làm giả siêu đẳng

Sâm Ngọc Linh ngày càng khan hiếm và đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, song hiện nay ở Gia Lai, Kon Tum rộ lên những đại lý bán củ sâm Ngọc Linh tươi. Giá sâm tươi ban đầu được "hét" 15 triệu đồng/kg rồi giảm còn 7 triệu đồng và gần đây có người chào bán 1,5 triệu đồng/kg.

Sâm được bán như... gừng

Vài tháng trở lại đây, trên thị trường Gia Lai và Kon Tum, sâm Ngọc Linh được mua bán rộn ràng và nhiều như củ nghệ, củ gừng. Thấy rẻ nên có người mua 15-20kg về phơi đầy sân. Không ít gia đình tranh thủ lúc giá thấp, mua làm quà cho người thân khắp trong Nam ngoài Bắc. Nhiều nhất là đưa sâm ra Hà Nội. Sâm được phân lớn nhỏ, củ càng to, giá bán càng cao. Lúc đầu, loại 20 củ/kg giá 15-25 triệu đồng/kg, về sau còn 8 triệu đồng, rồi 6 triệu đồng/kg. Đầu tháng 6 vừa qua, có người ở Kon Tum mua chỉ 3 triệu đồng/kg... Và cuối cùng khi tin sâm giả lộ ra, không ít đại lý bán tháo để thu hồi vốn và giá bán "cái gọi là sâm" chỉ còn 1,5 triệu đồng/kg.

Sâm Ngọc Linh thật.

Những người bán sâm này -  không ít trường hợp là nạn nhân của chính những củ sâm họ bán -giới thiệu với tôi: "Vừa qua do lũ lụt nên nhiều vùng núi bị sạt, lộ ra vùng sâm Ngọc Linh nên được mùa". Người khác nói: "Do Kon Tum đang làm đường qua vùng sâm nên dân thu được nhiều". Thực tế là có chuyện mưa lũ làm sạt nhiều ngọn núi ở Kon Tum nhưng việc đó xảy ra từ tháng 9/2009. Còn việc làm đường (Ngọc Hoàng - Măng Buk - Tu Mơ Rông - Ngọc Linh) lộ ra vùng sâm thì càng không thể, bởi nếu có những người khảo sát thiết kế con đường này đã lấy hết từ nhiều năm trước. Một năm chỉ cần tìm 1kg sâm là nuôi sống được cả gia đình, lấy đâu ra có nhiều sâm đến vậy. Ai mua bao nhiêu cũng có, cả tạ sâm cũng có ngay. Lãnh đạo UBND huyện Tu Mơ Rông khẳng định: Thông tin về một đơn vị làm đường giao thông trúng cả rừng sâm Ngọc Linh chỉ là tin đồn thất thiệt. Hiện tại sâm Ngọc Linh thật đang được bán với giá từ 60 - 80 triệu đồng/ kg và rất hiếm.

"Kỹ nghệ" làm sâm giả

Một người quen của tôi ở Kon Tum chuyên mua sâm Ngọc Linh khẳng định: Từ nhiều năm qua, Kon Tum đã xuất hiện sâm Ngọc Linh giả được chở từ các tỉnh phía Bắc vào. Tuy nhiên, nó có nguồn gốc ở đâu, có phải từ bên kia biên giới hay không thì anh không thể lần ra được. Bây giờ nếu cần thiết anh sẵn sàng cung cấp cho vài số điện thoại, họ sẽ gửi xe chở từ Hà Nội vào.

Sâm Ngọc Linh giả.

Công dụng của sâm Ngọc Linh đã có quá nhiều đề tài khoa học nghiên cứu, nhiều sách báo phản ánh về tính năng đặc biệt của nó. Tuy nhiên theo chúng tôi biết, từ nhiều năm qua không ít người bỏ tiền thật và lên tận những vùng núi cao của Kon Tum mua về đều là sâm giả. Sâm Ngọc Linh thật rất giống sâm dỏm mà qua tìm hiểu, chúng tôi được biết đó là Tam Thất Vũ (ngũ) Diệp. Loài này sống ở vùng núi cao các tỉnh phía Bắc và Trung Quốc, có hình dáng rất giống củ sâm Ngọc Linh. Để tiêu thụ sản phẩm này, những nhà buôn mang nó vào Kon Tum, nơi có vùng sâm Ngọc Linh tổ chức tiêu thụ. Giá củ tam thất khá rẻ.

Ông Hà Ban, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum đã cất công "sưu tầm" một số củ được các thương lái bán gọi là "sâm Ngọc Linh" và một cây tươi mang so sánh tại vườn sâm Ngọc Linh chính hiệu đang trồng dưới tán rừng trên núi Ngọc Linh thì đã thấy rõ sự khác biệt. Anh Mang Ngọc Tiến - cán bộ trung tâm giống Sâm Ngọc Linh đã có kinh nghiệm hàng chục năm trồng và chăm sóc cây Sâm Ngọc Linh giải thích. "Với cây sâm Ngọc Linh giả có 7 lá kép, sâm Ngọc Linh thật phổ biến thì chỉ 5 lá kép; thân của cây sâm giả nhợt, hơi tím hơn sâm Ngọc Linh thật bởi thân màu xanh đen. Còn phần củ thì cây sâm giả mắt tròn, dài, mọng và bóng, còn sâm Ngọc Linh thật ngắn, mắt to, chắc...".

Công nghệ làm giả từ Tam Thất Vũ Diệp sang sâm Ngọc Linh rất tinh vi. Họ lấy củ tam thất mang về rồi xay củ sâm Ngọc Linh thật ra lấy nước ngâm với củ tam thất để chúng có mùi sâm. Tam thất ngâm sâm mang ra, hình dáng như thật, vị lại gần như thật nên những người không chuyên chẳng thể biết đâu là thật, đâu là sâm giả. Không ít người cảnh báo: Việc mua phải sâm Ngọc Linh giả đôi khi tiền mất tật mang. Sâm giả xuất xứ ở đâu người mua không ai rõ, nhưng để bảo quản những củ như thế tươi lâu, người bán phải ngâm chất bảo quản. Những người có sức khỏe tốt xài phải loại chất bảo quản này tác hại khôn lường, huống hồ sâm giả lại dùng cho những người bệnh, hậu quả hết sức nguy hại.

Sâm Ngọc Linh giả.

Bài và ảnh: Phúc Nguyên-Theo SKDS

Thành công mới về nhân giống vô tính sâm Ngọc Linh

Sau thời gian dài chờ đợi, những cây sâm vô tính được PGS-TS Dương Tấn Nhựt - Phó viện trưởng Viện Sinh học Tây Nguyên (TP Đà Lạt, Lâm Đồng) đưa ra trồng ở núi Ngọc Linh (Kon Tum) đã có các thành phần hợp chất saponin chủ yếu của sâm Ngọc Linh...

“Thành công mang tầm vóc quốc tế...”

PGS-TS Trần Công Luận - Giám đốc Trung tâm Sâm và Dược liệu TP.HCM cho biết như vậy khi phân tích xong 3 mẫu sâm vô tính 17 tháng tuổi của PGS-TS Dương Tấn Nhựt trồng ở núi Ngọc Linh.

Đã có chất saponin trong cây sâm vô tính 17 tháng tuổi.

Về hình thái bên ngoài, cây sâm vô tính 17 tháng tuổi này tương tự như sâm 24 tháng tuổi trồng từ hạt với phần thân khi sinh có 2 lá kép, chiều cao của thân chỉ bằng 1/2 - 2/3 so với cây sâm 24 tháng tuổi trồng từ hạt; phần thân rễ và rễ củ cũng có nhân dạng như sâm trồng tự nhiên 24 tháng tuổi…

Qua phân tích, ba hợp chất saponin chủ yếu và chiếm hàm lượng cao trong sâm Ngọc Linh tự nhiên đều có trong thân rễ và rễ củ của sâm trồng vô tính 17 tháng tuổi.

Hàm lượng saponin toàn phần có được trên 3 hợp chất chủ yếu của sâm trồng vô tính 17 tháng tuổi này thấp hơn sâm 24 tháng tuổi trồng từ hạt tại Trà Linh (Quảng Nam) nhưng lại cao hơn so với sâm trồng từ hạt được di thực về Đà Lạt.

Cũng theo PGS-TS Trần Công Luận, bước đầu có thể nói đây là một thành công của dòng sâm trồng từ nhân giống vô tính và mở ra một triển vọng để phát triển và chủ động được giống. Tuy nhiên, sâm Ngọc Linh là cây đa niên, muốn thu hoạch cần ít nhất 5 năm trở lên; trong khi đó, kết quả phân tích mẫu sâm vô tính vừa nêu dựa trên những cây 17 tháng tuổi.

Vì vậy, cần có thêm thời gian để đánh giá sự phát triển sinh khối và tích lũy hoạt chất của sâm vô tính. “Thành công này mang tầm vóc quốc tế vì chưa có một nghiên cứu nào đạt được ở trong và ngoài nước về nhân giống sâm vô tính” - PGS.TS Luận nói.

Hi vọng cho thương hiệu sâm Việt Nam

Dù mới được biết đến từ năm 1973, nhưng qua nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy, sâm Ngọc Linh có tác dụng bồi bổ cơ thể, chống suy nhược, chống stress, chống lão hóa, kháng khuẩn, cải thiện chức năng gan...

Sâm Ngọc Linh không chỉ là loài sâm quý của Việt Nam mà của cả thế giới. Loài cây này có giá trị kinh tế cao (giá trên thị trường hiện nay khoảng trên dưới 20 triệu đồng/kg sâm tươi, cao gấp 3-4 lần so với sâm Mỹ, sâm Triều Tiên, và giá sâm khô cũng trên dưới 100 triệu đồng/kg). Do được mệnh danh là “cây vàng cây bạc” nên sâm Ngọc Linh bị khai thác quá mức, có nguy cơ tuyệt chủng (sâm Ngọc Linh đã có tên trong Sách Đỏ Việt Nam).

Cây sâm vô tính đã sống được ngoài tự nhiên và chỉ sau 8 tháng đã có thể hình thành củ.

Hiện nay, nguồn cung cấp sâm Ngọc Linh còn rất hạn chế do loài sâm này chỉ được trồng tập trung ở vùng núi Ngọc Linh và thời gian trồng từ hạt cho đến khi thu hoạch củ mất 5 - 7 năm. Hiện nhu cầu cây giống sâm Ngọc Linh rất cao, nhưng trồng bằng hạt thì rất khó khăn bởi ảnh hưởng của nhiều yếu tố như thời tiết, động vật ăn (hạt) nên tỷ lệ nảy mầm bình thường chỉ đạt 50 - 60%, thậm chí có khi chỉ đạt 20 - 30%. Chưa kể quá trình cây sâm sinh trưởng, phát triển và cho ra hạt cũng phải 4-5 năm, hơn nữa giá thành cây giống cũng rất cao...

Năm 2008, Viện Sinh học Tây Nguyên chủ trì đề tài “Nghiên cứu nhân giống vô tính và sản xuất sinh khối rễ cây sâm Ngọc Linh”, với mục tiêu nghiên cứu nhân giống vô tính cây sâm Ngọc Linh để cung cấp cây giống và nhân sinh khối rễ sâm bằng hệ thống nuôi cấy bioreactor.

PGS-TS Dương Tấn Nhựt, chủ nhiệm đề tài cho biết, đến nay đã có kết quả khả quan, cây sâm vô tính không chỉ sống được ngoài tự nhiên với tỷ lệ cao (trên dưới 85%), mà sau 8 tháng trồng đã có 35% cây sâm hình thành củ (dái củ).

Kết quả này cho thấy quá trình sinh trưởng và phát triển của cây sâm Ngọc Linh nuôi cấy in vitro (nuôi cấy mô) vượt xa nhiều so với cây sâm Ngọc Linh trồng bằng hạt (cây tự nhiên từ khi gieo hạt đến lúc hình thành dái củ mất ít nhất 2 năm).

Theo PGS-TS Trần Công Luận, thời gian vẫn còn quá ngắn để có thể đánh giá được ưu nhược của cây sâm trồng vô tính so với cây sâm trồng hữu tính. Nhưng về kỹ thuật, nhân giống vô tính có ưu thế về việc chủ động được số lượng giống, thời gian tạo cây con làm giống (3 tháng) ngắn hơn nhiều so với chu kỳ thu hạt hằng năm của giống hữu tính (khoảng 1 năm)…

“Cơ sở khoa học đã đầy đủ, những người nghiên cứu mong muốn có một Trung tâm sâm Việt Nam tại Tây Nguyên để nghiên cứu sâu hơn, toàn diện hơn về giống và phát triển vùng sâm, di thực đến những vùng có độ cao tương tự hoặc điều kiện sinh thái tương đồng. Nhà nước cần đầu tư hơn nữa để mở rộng diện tích sản xuất nhằm sớm đưa cây sâm thành cây hàng hóa”, PGS-TS Dương Tấn Nhựt thổ lộ.

Theo samngoclinh.com

Làm thế nào để khẳng định loài thực vật giống Sâm Ngọc Linh!

Sâm Ngọc Linh (Sâm NL) đã được chứng minh có nhiều tác dụng dược lý rất quý như cải thiện trí nhớ, chống stress, chống trầm cảm, giải lo âu, chống oxy hóa, bảo vệ gan, kích thích miễn dịch, hạ cholesterol và lipid máu, hiệp lực với các thuốc điều trị bệnh đái tháo đường, giảm đau kháng viêm…

        Hiện nay, Sâm NL là một trong các sản phẩn quốc gia về dược liệu, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh KonTum đang thực hiện đề tài cấp nhà nước về “ Xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sâm củ Ngọc Linh của 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam”, với công việc này Sở Khoa học và Công nghệ đang tiến hành khẳng định tính đặc hữu của cây Sâm Ngọc Linh và vùng trồng Sâm Ngọc Linh của 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam, đồng thời xây dựng thương hiệu cho Sâm củ Ngọc Linh, đề tài đang trong giai đoạn kết thúc.

        Tuy nhiên, thị trường hiện nay đã có sự ngụy tạo hay nhầm lẫn trong mua bán hay sử dụng trong cộng đồng. Nhất là khi có sự trộn lẫn các loài sâm ít giá trị của khu vực phía Bắc Việt Nam và của một loài sâm tương tự có ở Trung Quốc. Điều này đã làm cho thị trường Sâm Ngọc Linh bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi cộng đồng phải dùng các sản phẩm giả mạo có chất lượng kém với cái giá của Sâm Ngọc Linh chính hiệu. Do đó, rất cần có một nghiên cứu khẩn cấp và sâu hơn để phân biệt về hình thái, về đặc điểm di truyền, về thành phần hóa học và tác dụng dược lý của các loài thực vật ngụy tạo hay được dùng thay thế Sâm Ngọc Linh do nhận dạng bên ngoài tương tự. Vì vậy việc xác định phân biệt các mẫu được ngụy tạo hay dùng lẫn lộn với sâm Ngọc Linh là việc làm cấp thiết hiện nay.

        Để thực hiện công việc này phải mất khoảng 6 tháng và một khoản kinh phí không lớn, với những công việc thực hiện: Thu thập các mẫu được sử dụng như Sâm NL trên địa bàn tỉnh Kon Tum và các địa phương khác có giao lưu mua bán Sâm NL như Tp. HCM, Hà Nội...; Định danh các dược liệu đã thu thập dựa trên đặc điềm hình thái, vi học của các mẫu ngụy tạo và so sánh với Sâm NL.;Xác định DNA của các mẫu ngụy tạo so với Sâm NL; Xác định thành phần hóa học của các mẫu ngụy tạo so với Sâm NL; Thử nghiệm độc tính cấp và đánh giá tác dụng tăng lực và chống stress tâm lý điển hình của Sâm NL so với các mẫu ngụy tạo. Đồng thời phải xác định về thực vật học của nó (tìm đến nguồn gốc) nhằm áp dụng các khóa phân loại về thực vật để phân loại và định danh, kết hợp với khảo sát các đặc điểm vi học bằng kính hiển vi quang học; Áp dụng phương pháp MARMS để phân tích DNA Sâm NL và đối chiếu với các mẫu ngụy tạo.

       Chính vì vậy để tìm ra cơ sở khoa học loài thực vật làm ảnh hưởng đến thương hiệu của Sâm Ngọc Linh trong thời gian qua là việc làm không khó nhưng cần có sự phối hợp các các ngành, các cấp./.

Nguồn tin: http://www.kontum.govvn

Hãy bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh trước nạn sâm giả

Sâm Ngọc Linh giả đang tấn công sâm Ngọc Linh thật khi hiện nay tỉnh Kon Tum đang thực hiện dự án bảo tồn và phát triển sâm Ngọc Linh. Bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh (pháp danh Panax vietnamensis) không chỉ là vấn đề đặt ra cho tỉnh Kon Tum…

Nghe chuyên gia nói chuyện sâm thật, sâm giả

Trong chuyến đoàn công tác của Bộ Y tế vào tìm hiểu dự án bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh tại Kon Tum, tôi có may mắn gặp thạc sĩ Lê Thanh Sơn-cán bộ Viện Dược liệu-chuyên gia chuyên nghiên cứu giống cây thuốc Việt Nam-người trước đây đã từng có nhiều năm thực hiện dự án bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh. Theo xác định ban đầu, ông Sơn cho biết có 3 loại được gọi là sâm Ngọc Linh giả đang lưu hành tại Kon Tum là sâm vũ diệp, tam thất hoang và loại thứ ba chưa rõ tên thường gọi là sâm “Ngọc Linh đá”.

Củ sâm giả

Cả ba loài sâm này có nguồn gốc từ Hoàng Liên Sơn-Sa Pa-Lào Cai. Sâm vũ diệp lá xẻ thùy, củ có đốt như sâm Ngọc Linh, nhưng không có vị đắng, khi nếm đầu lưỡi sẽ hơi bị ngứa. Tam thất hoang lá giống sâm Ngọc Linh, không xẻ thùy; củ giống sâm vũ diệp, ít xuất hiện bìu (mấu lồi, u bướu) phía dưới, khi nếm không có vị đắng hoặc đắng rất ít. Sâm “Ngọc Linh đá” lá không xẻ thùy; cũ cũng thân đốt giống sâm Ngọc Linh nhưng có vị đắng gắt hơn. Cắt củ ra ta thấy màu ghi xám, thường có xơ (xen-lu-lô hóa). Còn sâm Ngọc Linh thật lá không xẻ thùy, trái khi chín đỏ thường xuất hiện bớt màu đen, các đốt mắt củ thường ngắn hơn, không nằm trên một đường thẳng (củ già thường có các u bướu). Khi cắt ngang củ, thấy có màu vàng ngà, nếm có vị đắng và dịu ngọt dần nơi đầu lưỡi. Ba loại sâm Ngọc Linh giả kể trên đều được các đầu nậu mua từ Sa Pa, Lai Châu đem vào Kon Tum bán. Mặc dù chúng đều có khả năng bồi bổ cơ thể nhưng giá trị thấp hơn nhiều so với sâm Ngọc Linh thật. Tại thị trấn Sa Pa giá sâm vũ diệp, tam thất hoang giao động từ 160-190 nghìn đồng/kg củ tươi, sâm Ngọc Linh đá từ 2-14 triệu đồng/kg củ tươi (tùy theo loại củ lớn, nhỏ). Còn sâm Ngọc Linh thật hiện nay trên thị trường khoảng 25-30 triệu đồng/kg củ tươi (loại 20 củ/kg), 35 triệu đồng/kg củ tươi (loại 10 củ/kg), 45 triệu đồng/kg củ tươi (loại 5 củ/kg)…Thế mới biết, bọn bất lương buôn bán sâm Ngọc Linh giả chúng đã “móc túi” người tiêu dùng như thế nào (??!!)

Cây và củ sâm Ngọc Linh

Để giả sâm Ngọc Linh, bọn đầu nậu thực hiện kỹ nghệ: lấy một ít sâm Ngọc Linh thật và sâm Ngọc Linh đá xay nhỏ và ngâm với sâm Ngọc Linh giả để “biến” thành sâm có mùi vị như sâm Ngọc Linh thật, đánh lừa người tiêu dùng.

Bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh khi còn chưa muộn!

Sau nhiều năm thực hiện dự án bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh, Công ty TNHHMTV lâm nghiệp Đăk Tô đã phát triển được 4,6 ha vườn sâm Ngọc Linh giống. Theo đánh giá, dự án chỉ mới thực hiện 62% diện tích trồng mới theo kế hoạch. Tuy nhiên, thương hiệu sâm Ngọc Linh đang có nguy cơ bị đánh mất trước nạn sâm Ngọc Linh giả được bán nhiều như củ gừng, củ khoai.

Vườn Sâm Ngọc Linh đang ươm trồng

Trong chuyến làm việc với UBND tỉnh gần đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang đã bàn việc xây dựng Vườn giống quốc gia sâm Ngọc Linh; xác định ít nhất là 5 năm nữa không đặt vấn đề khai thác sâm Ngọc Linh; tập trung nâng cao chất lượng bảo tồn cây sâm Ngọc Linh… 

Để bảo vệ thương hiệu cây sâm Ngọc Linh, UBND tỉnh Kon Tum gửi mẫu sâm được gọi là sâm giả đang lưu hành tại Kon Tum để nhờ Viện Dược liệu xác định rõ nguồn gốc, giá trị dược liệu cũng như các đặc tính lý, hóa…Tuy nhiên, việc xác định rõ những mẫu sâm này còn phải…chờ.

Bảo vệ sâm Ngọc Linh trước nạn sâm Ngọc Linh giả đang “tấn công” không chỉ là vấn đề đặt ra cho tỉnh Kon Tum hiện nay, mà đòi hỏi các cơ quan chức năng ở trung ương phải quyết liệt vào cuộc để thương hiệu sâm Ngọc Linh với pháp danh Panax vietnamensis-dược liệu quý của quốc gia được trường tồn.

Nguồn tin: http://www.kontum.gov.vn

Sâm Ngọc Linh, dược phẩm quý của đồng bào Xê đăng

Vốn là “bảo bối” dùng để chữa nhiều chứng bệnh và tăng cường sức khoẻ của đồng bào dân tộc Xê đăng sống ở vùng núi cao trên dãy Trường Sơn, gần đây, với những phát hiện về công dụng, sâm Ngọc Linh được xếp là một trong những dược phẩm thiên nhiên quý giá của Việt Nam.

           Tên khoa học của sâm Ngọc Linh là Panax vietnamensis Ha et Grushv, họ Ngũ gia (Araliaceae), còn có các tên gọi khác như nhân sâm Việt Nam, sâm khu 5, cây thuốc dấu.

          Sâm Ngọc Linh được dược sĩ Đào Kim Long và cộng sự phát hiện vào năm 1973 ở độ cao 1.800 m trên núi Ngọc Linh (tỉnh Quảng Nam). Năm 1985, hai nhà thực vật người Việt Nam và Liên Xô là Hà Thị Dụng và Grushvisky xác định, đây là một loại Panax mới và đặt là sâm Ngọc Linh, theo địa điểm tìm thấy loại sâm quý hiếm này.

          Qua nhiều năm nghiên cứu với nhiều công trình của các Viện, Trung tâm y tế, sâm Ngọc Linh được xác định là loại nhân sâm thứ 20 được tìm thấy trên thế giới. Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế, trong đó rễ củ sâm Ngọc Linh chứa tới 50 saponin (sâm Triều Tiên có khoảng 25 sanopin), trong đó có nhiều hợp chất mới. Ngoài những sanopin chính mà sâm Triều Tiên có, thì sâm Ngọc Linh còn có những sanopin của nhân sâm Mỹ, nhân sâm Trung Quốc và nhân sâm Nhật Bản. Trong lá sâm Ngọc Linh cũng đã phân lập được 13 sanopin.

Đa công dụng

           Theo tư liệu, trước khi được phát hiện, sâm Ngọc Linh đã được nhiều dân tộc thiểu số Việt Nam sống bên dãy Trường Sơn dùng như một loại thuốc trong những bài thuốc cổ truyền cầm máu, lành vết thương, làm thuốc bổ, sốt rét, đau bụng, phù thũng.

           Công bố của Viện Dược liệu Việt Nam, cho thấy sâm Ngọc Linh có tác tác dụng chống stress vật lý, stress tâm lý và trầm cảm, kích thích hệ miễn dịch, chống ôxi hóa, lão hóa, phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan. Bên cạnh đó, sâm Ngọc Linh cũng có tác dụng giúp người bệnh ăn ngon, ngủ tốt, lên cân, tăng thị lực, hoạt động trí tuệ và thể lực cải thiện, gia tăng sức đề kháng, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhược sinh dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp.

            Ngoài ra, sâm Ngọc Linh còn giúp người sử dụng tăng lực, phục hồi sự suy giảm chức năng giúp cho tình trạng của cơ thể trở lại bình thường; kháng các độc tố gây hại tế bào, giúp kéo dài sự sống của tế bào và tăng các tế bào mới. Đặc biệt, sâm Ngọc Linh có những tính năng mà sâm Triều Tiên và sâm Trung Quốc không có là tính kháng khuẩn, chống trầm cảm, giảm lo âu, chống ôxi hóa, và hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường

Theo samngoclinh com

SÂM NGỌC LINH

SÂM NGỌC LINH Panax vietnamensis Ha et Grushv, 1985 Họ: Ngũ gia bì Araliaceae Bộ: Hoa tán Apiales

Mô tả:

Cỏ sống lâu năm, có 1 - 4 thân khí sinh., cao đến 1,1 m. Thân rễ mập, đường kính 3,5cm, đôi khi phần cuối thân rễ có một củ hình cầu, lá mọc vòng, mỗi vòng có 4 (ít khi 3, 5,6) lá kép chân vịt, có 5 (ít khi 6 - 7) lá chét hình trứng ngược hoặc hình mác, dài 8 - 14cm, ộng 3 - 5cm, mép có răng cưa. Cuống cụm hoa dài 25cm, gấp 1,5 - 2 lần chiều dài cuống lá, thường mang một tán đơn độc ở tận cùng, đôi khi có thêm được 1 - 4 tán phụ hoặc hoa đơn độc. Hoa có 5 cánh hoa, 5 nhị. Bầu thường có 1 ô và một vòi, đôi khi 2 ô, 2 vòi. Quả chín màu đỏ thường có một chấm đen ở đỉnh quả, quả có một hạt hình thận, đôi khi có 2 hạt hình cầu hơi dẹt.

Sinh học:

Mùa hoa tháng 4 - 6, mùa quả chín tháng 7 - 8. Cây tái sinh bằng hạt và bằng các đoạn thân rễ.

Nơi sống và sinh thái:

Mọc rất rải rác dưới tán rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở núi cao trung bình 1700 - 1900 m, ưa ẩm và trên đất có nhiều mùn.

Phân bố:

Loài đặc hữu hẹp của Việt Nam, mới chỉ gặp ở: Quảng Nam - Đà Nẵng (Trà My, Trà Lĩnh, Trà Giang), Kontum (Đắc Glây, núi Ngọc Linh), Lâm Đồng (Lạc Dương: núi Langbian).

Giá trị:

Nguồn gen qúy, hiếm. Cây thuốc tăng lực, phục hồi sức khỏe và chữa được nhiều bệnh như: suy nhược cơ thể, thần kinh và một số bệnh khác.

Tình trạng:

Đang nguy cấp. Cây vốn có vùng phân bố rất hẹp và mọc rất rải rác, lại bị săn tìm ráo riết để thu hái thuốc nên số lượng cá thể giảm sút xuống rất nhanh chóng, đang có nguy cơ bị tuyệt chủng.Mức độ đe dọa: Bậc E.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Bảo vệ nguyên vẹn trong khu rừng cấm Ngọc Linh cũng như một số khu rừng trên núi có loài sâm rất hiếm này, đồng thời tích cực nghiên cứu thuần hóa để có nguồn nguyên liệu thuốc dồi dào và ổn định.

Nguồn tin: Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam - trang 20

Những khái quát về Sâm Ngọc Linh

Tên khoa học của sâm Ngọc Linh là Panax vietnamensis Ha et Grushv, họ Ngũ gia (Araliaceae), còn có các tên gọi khác như nhân sâm Việt Nam, sâm khu 5, cây thuốc dấu.Một số nước lân cận ngang vĩ tuyến đã đầu tư khá nhiều công, của mà vẫn chưa thấy cây nhân sâm như Việt Nam (thường nhân sâm chỉ mọc vùng ôn đới phía Bắc địa cầu).

Sâm Ngọc Linh là một nguồn tài nguyên thiên nhiên rất quý của nước ta nói chung và với ngành y dược nói riêng.Đây vốn là một cây thuốc quý, “bảo bối” của đồng bào dân tộc Sê đăng sống ở vùng núi cao trên dãy Trường Sơn, dùng để chữa nhiều chứng bệnh và tăng cường sức khoẻ.

       Loài sâm này được dược sĩ Đào Kim Long và cộng sự phát hiện vào ngày 19/3/1973 ở độ cao 1.800m trên núi Ngọc Linh. Năm 1985, hai nhà thực vật Hà Thị Dụng (VN) và Grushvisky (Nga) đã xác định đây là một loại Panax mới và đặt tên cho nó như trên.

       Rễ củ sâm Ngọc Linh chứa tới 50 saponin (sâm Triều Tiên có khoảng 25 sanopin), trong đó có nhiều hợp chất mới. Ngoài những sanopin chính mà sâm Triều Tiên có, thì sâm Ngọc Linh còn có những sanopin của nhân sâm Hoa Kỳ, nhân sâm Trung Quốc và nhân sâm Nhật Bản. Trong lá sâm Ngọc Linh cũng đã phân lập được 13 sanopin.

       Sâm Ngọc Linh có tác dụng tăng sức lực, tăng đề kháng, chống bệnh, chống lão hoá và chống stress. Tuy nhiên, do sâm Ngọc Linh mới được phát hiện, việc nghiên cứu và dữ liệu chưa nhiều nên chưa có thể có những kết luận đầy đủ.

Theo samngoclinh.com

công trình nghiên cứu khoa học 1987-2000 của Viện dược liệu

Công Trình Nghiên Cứu Khoa Học (1987 - 2000)
PGS.TS. NGUYỄN THƯỢNG DONG(Chủ biên),VIỆN DƯỢC LIỆU(Biên soạn)
ISBN: 168246
Xuất bản: 8/2007
Trọng lượng: 1230 gr
NXB: Khoa học và kỹ thuật
Số Trang: 688 Trang-Kích thước 19x27
Nội dung được giới thiệu trong cuốn sách này là những dược liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên như: Actisô, Bạc hà, Bạch truật, Bạch chỉ, Cà gai leo, Chè, Cỏ ngọt, Củ mài, Củ mọc, Diệp hạ châu, Dương cam túc, Dioscorea, D. Strophantin, Địa hoàng, Đinh lăng, Đỗ trọng, Đơn châu chấu, Đương quy, Hà thủ ô, Hoàng bá, Lão quan thảo, Linh chi, Mã đề, Mướp đắng, Nhân trần, Ngũ gia bì, Panacrin, Rau răm, Sâm, Thanh cao, Tràm, Trinh nữ hoàng cung, Xoài, Xuyên khung, Vàng đắng,
Các nội dung khác: Bảo tồn nguồn gen, Tài nguyên cây thuốc, Giống cây thuốc, Vùng nguyên liệu, Các vấn đề khác.
Xin trân trọng giới thiệu cùng các bạn.

http://www.mediafire.com/download.php?vfa3pmvtkmqad3c

Tự Điển Thảo Mộc Dược Học

Tự Điển Thảo Mộc Dược Học
Tác giả : Trần Việt Hưng



 Tài liệu tổng hợp thông tin về các loài thảo dược do Ds. Trần Việt Hưng biên soạn

Gồm gần 50 loài thảo dược.

1. Bồ kết

2. Cải bẹ trắng

3. Cải Xà Lách

4. Cây cacao

5. Cây Xương Rồng

6. Cỏ Cú

7. Cỏ mực

8. Củ cải trắng

9. Đậu rồng

10. Đậu Tây

11. Đu đủ

12. Gai Chống

13.Hành Hương

14.Hành Tăm

15. Hẹ

http://www.mediafire.com/download.php?uxjob3gb3uoliot

Kỹ thuật trồng, sử dụng và chế biến cây thuốc

TS. NGUYỄN BÁ HOẠT(Chủ biên),TS.DS. NGUYỄN DUY THUẦN(Chủ biên),VIỆN DƯỢC LIỆU()
ISBN: 168245
Xuất bản: 8/2007
Trọng lượng: 500 gr
NXB: Nông nghiệp
Số Trang: 280 Trang-Kích thước 17x24

http://www.mediafire.com/download.php?6twm9eqvdgoa87e

Nghiên Cứu Thuốc Từ Thảo Dược - Giáo Trình Sau Đại Học

Tác giả: PGS.TS. Nguyễn Thượng Dong. Viện Dược Liệu.
Nhà xuất bản: Nxb KHKT
Viện Dược Liệu - 195.000 VNDGiới thiệu về nội dung

Nội dung tập giáo trình này gồm 5 phần sau:

Phần 1: Điều tra và bảo tồn nguồn dược liệu thiên nhiên ở Việt Nam.

Phần 2: Kỹ thuật trồng trọt, chăm bón, tạo giống và thu hoạch cây thuốc.

Phần 3: Chiết xuất dược liệu.

Phần 4: Các nhóm hợp chất thiên nhiên chính trong dược liệu.

Phần 5: Các phương pháp hóa lý ứng dụng trong phân tích, kiểm nghiệm dược liệu.

Xin trân trọng giới thiệu cùng các bạn

http://www.mediafire.com/download.php?39l02hb89127lb5

Nghiên cứu phát triển dược liệu và đông được ở VN

Tác giả: Nguyễn Thương Dong
Nhà xuất bản: Nxb Khoa Học Kỹ Thuật
Hình thức bìa: Cứng
Trọng lượng: 1400 g
Kích thước: 19x27 cm
Số trang: 750
http://www.mediafire.com/download.php?uc6g3h8icu2ywgl

Bài giảng Y học cổ truyền tập 1

Nhà xuất bản : Đ. H Y Hà Nội

http://www.mediafire.com/download.php?0o41dr5y5sc0d6d

Bài giảng Y học cổ truyền tập 2

Nhà xuất bản : Đ. H Y Hà Nội
Giá bìa : 56.000 VNĐ
Giá bán : 56.000 VNĐ

http://www.mediafire.com/download.php?vlbxftwi3vkyvzw

Dược học cổ truyền

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
BỘ MÔN DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN
(Tái bản lần thứ nhất có sửa chữa)

NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC
HÀ NỘI - 2002

Download

Bài giảng điện tử y học cổ truyền

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ Y HỌC CỔ TRUYỀN

http://www.mediafire.com/download.php?tvvf5rb8r3322g3

101 Cây thuốc với sức khỏe sinh sản phụ nữ

101 Cây thuốc với sức khỏe sinh sản phụ nữ - Phạm Trương Thị Thọ, 285 Trang

Từ trước tới nay, có nhiều tài liệu giới thiệu cây thuốc Việt Nam dưới nhiều hình thức phong phú và sinh động. Nhưng chưa có tài liệu nào đề cập đến tác dụng hạn chế sinh sản một cách có hệ thống theo kinh nghiêm dân gian và trên cơ sở nghiên cứu khoa học. Cuốn 101 Cây Thuốc Với Sức Khỏe Sinh Sản Của Phụ Nữ sẽ cung cấp những thông tin bổ ích trong lĩnh vực này. Những cây thuốc được trình bày theo trình tự: tên cây (tên khoa học, tên Việt Nam, tên khác, tên nước ngoài), mô tả, phân bố, bộ phận dùng, thành phần hoá học, công dụng, tác dụng dược lý (ức chế sự rụng trứng, chống làm tổ, gây sẩy thai ở thai kỳ đầu và thai kỳ sau, gây co bóp tử cung, ức chế sản sinh tinh trùng hoặc diệt tinh trùng, kinh nghiệm dân gian), độc tính, nhận xét. Mỗi cây thuốc đều kèm theo tranh vẽ của cây, một số cây được thể hiện bằng ảnh màu. Toàn bộ cây thuốc trong sách được sắp xếp theo thứ tự vần ABC. Cuối sách có phần tài liệu tham khảo và bảng tra cứu.

Cuốn sách sẽ cung cấp những thông tin bổ ích phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu về hoá thực vật, y sinh học, dược học; cung cấp tư liệu phục vụ cho việc xây dựng một chương trình nghiên cứu dài hạn có hệ thống nhằm xác minh giá trị và ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại để nâng cao hiệu quả sử dụng dược liệu làm thuốc hạn chế sinh sản, góp phần thực hiện mục tiêu của công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Xin trân trọng giới thiệu

http://www.mediafire.com/download.php?o6aep7a9fmeo883

700 Bài thuốc trị bệnh bằng Hành, Gừng, Tỏi

0 Bài thuốc trị bệnh bằng Hành, Gừng, Tỏi - Ngọc Minh, 372 Trang

Hành, tỏi, gừng là ba loại gia vị không thể thiếu trong việc chế biến các món ăn hằng ngày ở gia đình. Chúng không chỉ làm tăng hương vị, màu sắc của món ăn mà còn có tác dụng sát khuẩn, phòng bệnh. Trong y học, hành, tỏi, gừng có giá trị dược phẩm rất cao, có thể dùng để phòng ngừa và chữa trị các bệnh thường gặp (cảm cúm, ho gà, hen suyễn…), các bệnh truyền nhiễm và bệnh ký sinh trùng (quai bị, sởi, dịch hạch, sốt rét…), các chứng bệnh nội - ngoại khoa, các bệnh về trẻ em và bệnh phụ nữ… Với 700 bài thuốc được trình bày rõ ràng: chủ trị, thành phần, cách dùng bạn đọc có thể áp dụng để chữa trị một cách hiệu quả tại nhà.
Chương I: Hành, tỏi, gừng và nguyên lý chữa bệnh của chúng
I. Tìm hiểu nguồn gốc văn hóa của hành, tỏi, gừng
II. Nhận thức của y học đối với giá trị dược phẩm của hành
III. Nhận thức trị của y học đối với giá trị dược phẩm của gừng
IV. Nhận thức trị của y học đối với giá trị dược phẩm của tỏi
V. Y học hiện đại nghiên cứu tác dụng dược lý của hành
VI. Y học hiện đại nghiên cứu tác dụng dược lý của gừng
VII. Y học hiện đại nghiên cứu tác dụng dược lý của tỏi
VIII. Kiêng kỵ khi dùng hành, gừng, tỏi
Chương II: Hành, gừng, tỏi phòng các bệnh thường gặp
Chương III: Hành, gừng, tỏi chữa bệnhtruyền nhiễm và bệnh ký sinh trùng
Chương IV: Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh nội khoa
I.Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh hệ thống hô hấp
II.Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh hệ thống tiêu hóa
III.Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh hệ thống tuần hoàn
IV.Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh hệ thống tiết niệu
VI.Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh khác
Chương V: Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh trẻ em
Chương VI: Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh phụ nữ
Chương VII: Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh ngoại khoa
Chương VIII: Hành, gừng, tỏi chữa các bệnh ngũ quan
Chương IX: Hành, gừng , tỏi chữa bệnh ung thư
Chương X: Hành, gừng, tỏi và dưỡng sinh thẩm mỹ

http://www.mediafire.com/download.php?714bzmt80a3syl8

Cây hoa cây thuốc

Tác giả : Nguyễn Đức Đoàn
Nhà xuất bản : Nxb Y Học
Số trang : 82 trang

http://www.mediafire.com/download.php?1appca6bdw8ebz5

Sâm Ngọc Linh: phân biệt thật - giả

Đã có thời điểm rộ lên tin đồn ở huyện Tu Mơ Rông sau cơn bão số 9 núi lở, nhiều nơi công nhân làm đường phát hiện những bãi sâm tự nhiên. Thực ra chỉ là chiêu tung tin vịt để lừa khách hàng mua sâm ngọc Linh giả.

Như các bạn đã biết,  sâm Ngọc Linh giả đang tràn lan trên thị trường và được làm với kỹ nghệ rất tinh vi. Để giúp mọi người không mua phải sâm giả, chúng tôi xin tổng hợp một số cách phân biệt sâm thật - sâm giả.

Theo như chúng tôi được biết, hiện nay có khoảng 4-5 loại sâm Ngọc Linh giả. Các loại sâm Ngọc Linh giả được Th.S  Lê Thanh Sơn và các đồng nghiệp tại Viện Dược liệu phát hiện gồm:

  - Loại giả thứ nhất cũng là giả cao cấp nhất (1A) là sử dụng một loại sâm có ở biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc, cùng chi Panax (chi nhân sâm). Hiện tại, chưa thể định danh được loài này. Tuy nhiên, qua xét nghiệm DNA ở Liên Xô, đây rất có thể là một loài mới chưa từng công bố (ghi nhận) ở Việt Nam. DNA giống với sâm Ngọc Linh tới 97%. Nếu mua phải loại này thì chắc chắn không độc hại gì vì loài này giống như “anh em”, tương đối sát nhau về di truyền với sâm Ngọc Linh.

  - Loại sâm giả thứ 2 là sâm Vũ Diệp và Tam thất hoang. Tuy cùng chi nhân sâm nhưng so với giá trị, tác dụng bồi bổ cơ thể kém hơn so với sâm Ngọc Linh và thậm chí cũng kém hơn so với loại giả 1A đã nói ở trên. Giá của sâm Ngọc Linh hiện nay là khoảng 30tr/kg, trong khi đó tam thất chỉ có giá khoảng 200 nghìn/kg.

- Loại thứ ba là một số loài thuộc họ Araceae (họ Ráy). Đây là loại sâm “giả” tồi tệ nhất, nguy hiểm nhất. Không ít người khi đi mua đã nhấm thử và sau một thời gian, toàn bộ môi, miệng bị phồng rộp. Những loài thuộc họ ráy này nếu ở trong trạng thái héo, người mua lại càng khó phân biệt bởi hình dáng bên ngoài hoàn toàn giống với sâm Ngọc Linh thật.

  - Loại thứ 4 là một số củ của những loài khác như củ Hoàng tinh loại nhỏ hoặc củ Bảy lá một hoa (củ rắn cắn) loại nhỏ… một số loại củ có thân đốt giống sâm Ngọc Linh.

Để nhận biết được sâm Ngọc Linh thật hay giả, Th.S Lê Thanh Sơn cho biết phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như xem mẫu hoa, mẫu cành, mẫu lá… Tuy nhiên, bằng trực giác, khứu giác, qua hình dáng, trọng lượng, mùi vị của sâm, các chuyên gia có thể khẳng định tới 80 – 90% đâu là sâm Ngọc Linh thật, giả.

Một số đặc điểm nhận dạng “nằm lòng” mà Th.S Lê Thanh Sơn gợi ý dưới đây có thể phần nào giúp người dân bớt bỡ ngỡ và phân biệt được loại sâm quý hiếm này:

Đầu tiên, người mua nên quan tâm là về hình dáng củ. Th.S Lê Thanh Sơn cho biết: Trên thị trường hiện nay, để sâm Ngọc Linh có khối lượng lớn khoảng 1-2 lạng là rất khó, vì suốt từ khoảng những năm 1980, người dân đã săn lùng sâm chẳng khác gì đi tìm trầm, nguồn sâm đã cạn kiệt.

“Vì thế, mua được 1 củ sâm 1kg đó là một điều hoang tưởng”, Th.S Lê Thanh Sơn khẳng định.

Ngoài ra, nếu là sâm Vũ Diệp hoặc Tam thất hoang thì củ thường không tròn mà có hình dáng hơi dẹt, khi nếm vị đắng thường ít và có cảm giác hơi ngứa ở đầu lưỡi.

Còn loại 1A chưa biết tên(đã nêu ở trên – pv), vị đắng mạnh hơn cả sâm Ngọc Linh, xộc hẳn vào trong họng, có khi, khách vừa nhấm vào miệng đã phải nhè ra ngay. Ngược lại, sâm Ngọc Linh thật “tiền khổ, hậu khổ, hậu khổ khổ” tức là khi nếm có vị đắng, về sau cũng đắng nhưng vị đắng của nó dịu và thanh.

“Sâm Ngọc Linh tươi có mùi, vị rất khó tả, nếu ai đã một lần nếm thử thì không thể nào quên”, Th.S Lê Thanh Sơn nói. 

Một cách phân biệt bằng trực quan đó là dựa vào mầu của đất bám trên rễ sâm, độ dầy (độ bì) của vỏ rễ củ.

Th.S Lê Thanh Sơn cho biết: Vỏ ngoài của củ sâm Ngọc Linh bao giờ cũng mỏng và nhẵn, không xù xì, trong khi các loại sâm giả thường rất dày, sờ vào thấy bì bì, nhìn xa giống như màu da tê giác. Vì mọc tự nhiên trên đỉnh núi Ngọc Linh nên sâm Ngọc Linh luôn có mùi nồng nồng của đất mùn trên núi đá. Còn các loại sâm giả mọc chủ yếu ở đất Feralit đỏ vàng hoặc nâu nên nếu khách mua để ý, hoàn toàn có thể cạy được những loại đất này bám trên ngóc ngách của củ sâm.

Cái nữa để phân biệt, đó là sâm Ngọc Linh thật mỗi năm rụng cuống đi, thành những mắt sạch sẽ, lõm sâu, còn sâm không thật thì rất khó rụng vì thân có nhiều xenlulo. Ngay cả những mắt rụng lâu rồi vẫn còn xenlulo.

Mặc dù, đối với người dân thường rất khó để phân biệt nhưng chúng tôi hy vọng trước khi bỏ ra một số tiền lớn để “đầu tư” mua loại sâm quý hiếm này, người tiêu dùng nên cẩn trọng để tránh trường hợp mua phải sâm Ngọc Linh giả để rồi “tiền mất tật mang”.

Tam thất hoang là một trong những loại được dân buôn lựa chọn để "giả", "nhái" sâm Ngọc Linh. 

Với kinh nghiệm của mình Lương y Nguyễn Thanh Sơn cho rằng: "Sâm Ngọc Linh thật lá không xẻ thùy, trái khi chín đỏ thường xuất hiện bớt màu đen, các đốt mắt củ thường ngắn hơn, không nằm trên một đường thẳng (củ già thường có các u bướu). Khi cắt ngang củ, thấy có màu vàng ngà, nếm có vị đắng và dịu ngọt dần nơi đầu lưỡi. Ba loại sâm Ngọc Linh giả kể trên đều được các đầu nậu mua từ Sa Pa, Lai Châu đem vào Kon Tum bán. Mặc dù chúng đều có khả năng bồi bổ cơ thể nhưng giá trị thấp hơn nhiều so với sâm Ngọc Linh thật".

  Nguồn: Vnexpress.

Con đỉa - Nguồn dược liệu tương lai

Đặc điểm cấu tạo cơ thể đỉa

Đỉa (Hirudinea) thuộc lớp ngành giun đốt, có nhiều loài khác nhau, có loài sống ở cạn, có loài sống ở nước ngọt. Đỉa ưa sống tự do hoặc sống ký sinh tạm thời ở các động vật khác, nhờ vào máu của các vật chủ. Cơ thể đỉa dẹt theo chiều lưng bụng và có tới 33 đốt, mỗi đốt lại được chia thành nhiều ngấn đốt phía bên ngoài gọi là vành. Đặc biệt nó có 2 giác dùng để bám chặt vào cơ thể vật chủ: giác trước (ở giữa có miệng) và giác sau (ngay trên giác sau có hậu môn).

Con đỉa sẽ là nguồn dược liệu.

Đỉa không có xoang cơ thể, giữa ruột và thành cơ thể chứa đầy nhu mô, chỉ để lại những xoang nhỏ làm nhiệm vụ tuần hoàn, gọi là xoang huyết. Ống tiêu hóa bắt đầu bằng miệng, tiếp sau là hầu. Ở hầu có tuyến đơn bào tiết ra chất kháng đông máu, nên máu được đỉa hút vào không đông, máu ở vết cắn của đỉa cũng rất lâu đông. Ruột đỉa có các manh tràng bên làm tăng diện tiêu hóa của ruột. Máu ở trong ruột đỉa được tiêu rất chậm.

Đỉa là động vật lưỡng tính, trứng phát triển trong kén do đai sinh dục tiết ra. Cấu tạo của cơ quan sinh dục ở đỉa tương tự như ở lớp giun ít-tơ, nhưng phát triển rất chậm, phải tới vài năm mới đạt tới giai đoạn trưởng thành. Nó có thể sống lâu tới 20 năm.

Đỉa bơi rất khỏe, khi bám vào da của người, hay của động vật, gờ cơ ở khoang miệng sẽ hoạt động như lưỡi cưa và gây nên một vết thương hình hoa thị. Hầu có thành cơ khỏe nên hút rất mạnh tạo ra một khoảng chân không, nhờ đó mà đỉa bám rất chắc vào vết thương, kéo ra rất khó. Lớp tế bào biểu bì của đỉa luôn luôn tiết ra một chất dịch nhờn làm cho mặt da đỉa luôn luôn trơn bóng. Nhờ đặc tính này, mà các động vật sống trong nước rất khó bắt được đỉa.

Con đỉa trong lịch sử y học

Lịch sử chữa bệnh bằng đỉa bắt nguồn từ thời cổ đại. Các hình vẽ trên Kim tự tháp Ai Cập cho thấy phương thuốc tự nhiên này đã được biết đến từ thế kỷ 15 trước Công nguyên. Một bức họa cổ để lại cũng cho hay Hoàng đế La Mã, Galerius đã được chữa bệnh bằng đỉa... Nhưng phải đến đầu thế kỷ 19 (sau Công nguyên) “đỉa liệu pháp” mới là thời thịnh vượng. Vào thời đó nước Pháp sử dụng 20-30 triệu con đỉa trong một năm, nước Anh dùng 7-9 triệu con, nước Nga cũng dùng nhiều. Lúc bấy giờ các bệnh viện, các nhà thuốc đều đặt một lọ sứ bày đỉa trên quầy. Một phần lớn đỉa được xuất khẩu đem lại nguồn lợi không nhỏ. Các thầy thuốc thời đó tin rằng đỉa hút hết máu xấu trong cơ thể, để lại máu tốt, nên nhiều khi người bệnh được cho dùng nhiều đỉa hút một lượng máu khá lớn để trị bệnh nhức đầu, béo phì, tăng huyết áp... Thậm chí, những cô gái Nga chuộng mốt, khi chuẩn bị đi khiêu vũ cũng đặt vào tai mình 2 con đỉa, khi đỉa vừa cắn vào làn da mềm mại tươi trẻ, mắt cô gái ánh lên niềm vui, đôi má ửng hồng, các nếp nhăn biến mất và nỗi u sầu cũng tan biến.

Trào lưu dùng đỉa vào trị liệu mạnh đến nỗi cạn kiệt nguồn nguyên liệu này. Do vậy ở Nga đã xuất hiện những cơ sở nhân giống và nuôi đỉa. Nhưng vào nửa sau của thế kỷ 19, người ta dần dần không còn quan tâm đến đỉa nữa. Khi đó đã xuất hiện những phương tiện đơn giản trong sử dụng hơn như các lọ thủy tinh hút máu, sau đó là aspirin, nitroglycerin và các dược chất khác.

Tại nước Anh, cho đến năm 1910, “đỉa liệu pháp” thực sự đi vào quên lãng, thỉnh thoảng mới bắt gặp ở một số vùng hẻo lánh xa xôi như một giải pháp y học dân gian.

Và khả năng phục hồi:

Ngày nay, phương pháp y học cổ xưa dùng đỉa chữa bệnh đang được nghiên cứu phục hồi và nâng cao. Ngày càng nhiều các nhà y học quan tâm tới phương thuốc cổ đã được kiểm chứng nhiều thế kỷ trong thực tiễn chữa bệnh.

Vào những năm cuối thế kỷ 20, tại nước Anh, bác sĩ Roy Sawyer đã thành lập một nông trang nuôi đỉa ở Hendy, gần Swansea, với lượng cung cấp 80.000 con đỉa/năm cho toàn nước Anh; đặc biệt có tới 30.000 con được dùng vào phẫu thuật - thẩm mỹ. Các hóa chất trong cơ thể đỉa cho nó khả năng khôi phục dòng tuần hoàn máu ở các mô ghép, và giúp các ngón tay (hay ngón chân) người bị đứt được lành lại sau khi nối. Việc khâu động mạch cho các ngón tay bị đứt dưới kính hiển vi không mấy khó khăn. Nhưng khâu các tĩnh mạch thành mỏng với đường kính dưới 1mm thì quả là thách thức. Nếu công việc thất bại, máu không trở về tuần hoàn cũ dẫn đến tắc nghẽn, ngón tay dần dần hoại tử do thiếu ôxy và chất dinh dưỡng nuôi mô. Khi đưa đỉa vào ngón tay được ghép, nó sẽ hút máu đến no. Nhờ chất chống đông máu trong nước bọt đỉa, vết thương tiếp tục chảy máu, đưa máu vào nuôi ngón tay từ các động mạch được nối lại trước đó. Dòng chảy của máu tạo một đường tuần hoàn mới nuôi dưỡng mô cho đến khi cơ thể tự tái lập đường tuần hoàn cũ sau 3-5 ngày.

Cùng thời gian này, ở Nga cũng có nhiều nghiên cứu khôi phục “liệu pháp đỉa”. Theo ý kiến của tiến sĩ sinh học Genadi Nhikonov, Giám đốc Viện Sinh học Matxcơva, thì con đỉa có nhiều ưu điểm trong y học. Thứ nhất, nó luôn cắn vào vùng nhạy cảm và như vậy kích thích các vùng này hoạt động khi bị chảy máu. Thứ hai, điều chỉnh dòng máu chảy. Thứ ba, nước bọt của đỉa khi đi vào cơ thể người sẽ mang theo nhiều chất có hoạt tính sinh học cao mà nhờ đó làm tan biến các chất nghẽn mạch, huyết áp, mạch trở nên bình thường, các ổ viêm nhiễm bị loại trừ. Thêm vào đó, con đỉa không gây một phản ứng phụ nào như các thuốc thời hiện đại thường gây ra. Nhikonov đã khởi xướng thành lập một trung tâm áp dụng “liệu pháp đỉa”, ở đó người ta chữa trị các căn bệnh thế kỷ như nghẽn mạch, giãn tĩnh mạch, tăng huyết áp..., các bệnh về da và mắt. Người ta nhận thấy rằng người bệnh mất dần sự bất ổn, hồi phục được giấc ngủ và nâng cao hoạt động sáng tạo. Viện Sinh học Matxcơva tiến hành nhân giống đỉa đã nhiều thập niên qua. Hằng năm, viện này cung cấp cho các bệnh viện của Nga và ở nước ngoài hơn 1,5 triệu con đỉa.

Để tránh việc truyền bệnh qua đường máu, đỉa được nuôi bằng máu của gia súc có sừng và sống trong các bồn đặc biệt, bảo đảm an toàn cho người bệnh. Đỉa tăng trọng dần trong một năm, sau đó người ta có thể bắt đầu sử dụng chúng. Trước khi đưa đỉa đến các cơ sở điều trị, người ta bỏ đói nó 2-3 tháng để khi “xung trận”, nó hút máu mạnh mẽ. Và đỉa được tiêu hủy ngay sau khi dùng và điều trị xong.

Nguồn dược liệu tương lai:

Từ năm 1884, người ta đã tìm ra trong nước bọt đỉa có chất hirudin chống đông máu. Hirudin có trong tuyến đơn bào của thực quản đỉa, đó là đa peptid phân tử lượng 9.000. Hirudin tạo phức vững bền với thrombin, vì vậy thrombin mất khả năng chuyển fibrinogen thành fibrin làm cho máu không đông. Bác sĩ R.Sawyer còn cho rằng nước bọt của đỉa tiết ra hỗn hợp hóa chất như thuốc gây tê (ngăn chặn cảm giác đau ở người bị nó hút máu, để đỉa không bị gỡ ra), và chất giãn mạch mở rộng mạch máu nơi vết cắn để đỉa hút được nhiều máu; chất chống đông và chất kháng sinh (giữ cho máu khỏi hỏng trong ruột đỉa suốt thời kỳ tiêu hóa có thể lên đến 6 tháng).

Ngoài hirudin đã biết, các nhà khoa học còn tách được 10 chất khác có tiềm lực như dược phẩm. Thí dụ hemetin có khả năng ngăn nhồi máu cơ tim bằng cách làm tan các cục máu đông trong động mạch vành. Hoặc enzym hyaluronidase tiêu hóa lớp kết dính giữa các tế bào, được dùng để tăng tốc độ lan rộng của thuốc tiêm và thuốc gây tê...

Hiện nay, nhiều người đang hy vọng ứng dụng công nghệ gen để khai thác nguồn dược liệu từ con đỉa, mà nó được ví như “tủ thuốc sống” vào các cơ sở điều trị.