Kiểm nghiệm vi học Mã tiền-Strychnos nux-vomica

Mã tiền

Semen Strychni

Hạt đã phơi hay sấy khô lấy từ quả chín của cây Mã tiền (Strychnos nux-vomica  L.) hoặc một số loài thuộc chi Strychnos khác có chứa strychnin, họ Mã tiền (Loganiaceae).

Đặc điểm dược liệu

Hạt hình đĩa dẹt, mép hơi dày hơn, đường kính 1,2 - 2,5cm, dày 0,4 - 0,6mm, thường hơi méo mó, màu xám nhạt đến vàng nhạt. Mặt bóng do có một lớp lông tơ mượt từ giữa mọc toả ra xung quanh, giữa một mặt có một chỗ lồi nhỏ (rốn). Từ rốn có một đường hơi lồi (sống noãn) chạy đến một chỗ nhô lên ở mép hạt (lỗ noãn), vị rất đắng.

Đặc điểm vi phẫu 

Vỏ hạt gồm vài lớp tế bào rất dày, nhìn không rõ tế bào. Ngoài lớp vỏ có một lớp lông ở mỗi tế bào lông có gốc phình to ra, thành rất dày, ở vách có những kẽ nứt nghiêng. Phần đầu lông xếp nghiêng tạo thành một lớp khá dày, mỗi lông gồm nhiều sợi nhỏ xếp sít nhau. Nội nhũ gồm những tế bào hình nhiều cạnh, có chứa dầu và hạt aleuron.

Hình 2.4.7a: Vi phẫu Mã tiền

1. Biểu bì; 2. Lông che chở đơn bào; 3. Nội nhũ

Đặc điểm bột        

Hình 2.4.7b: Một số đặc điểm bột hạt Mã tiền

1. Mảnh lông gẫy ; 2.  Mảnh nội nhũ  ; 3. Nội nhũ;

4. Chân lông hình nậm

Bột màu xám sáng, vị rất đắng. Quan sát dưới kính hiển vi thấy: Rất nhiều đoạn lông gẫy hình đũa, rời từng đoạn (1) hay dính với nhau thành bó.  Chân lông hình nậm rời hoặc dính với nhau (4). Mảnh tế bào biểu bì, Mảnh nội nhũ chứa aleuron và dầu béo (2) (Hình 2.4.7).

www.duoclieu.org